Ñi Suoát Con ñöôøng Caùi Quan

KTS Nguyeãn Traàn Ñaït

I. Taûn maïn:

Ñaây laø laàn ñaàu tieân trong ñôøi, chæ voûn veïn 2 tuaàn leã ngaén nguûi, toâi ñaõ ñöôïc ñi suoát “con ñöôøng Caùi Quan” töø cöïc Nam ñeán cöïc Baéc Vieät Nam, ñöôïc thaáy taän maét nhöõng gì toâi muoán bieát, ñöôïc soáng chung vaø nghe ñoàng baøo toâi taâm tình veà chuyeän ñôøi thöôøng cuøng nhöõng öôùc mô töông lai raát thöïc teá vaø ñôn giaûn, ñöôïc chia seû phaàn naøo nhöõng khoù khaên töø cuoäc soáng do nhöõng yeáu toá chuû quan laãn khaùch quan, trong khi thieân tai cöù doàn daäp xaûy ñeán haøng naêm maø ngöôøi daân Vieät Nam ñaõ vaø ñang tieáp tuïc chòu ñöïng moät caùch beàn bó, thaàm laëng vaø kieân cöôøng ñeán khoù tin. Toâi ñaõ ñeán ñöôïc nhöõng nôi maø baáy laâu nay chæ thaáy qua phim aûnh, saùch baùo, hoaëc chæ ñöôïc nghe keå laïi vôùi bao toø moø, thaéc maéc. Toâi ñaõ thoûa maõn vôùi moät chuyeán ñi vaát vaû nhöng ñaõ laøm ñöôïc nhieàu ñieàu höõu ích cho baûn thaân, cho ngöôøi thaân, baïn beø vaø cho ñoàng baøo cuûa mình; ít ra laø toâi ñaõ laøm ñöôïc khaù nhieàu vieäc thieän trong moät khoaûng thôøi gian eo heïp.

II. Phi tröôøng Taân Sôn Nhaát & moät goùc cuûa Saigon:

Toâi veà ñeán phi tröôøng Taân Sôn Nhaát vaøo luùc 11:30 a.m. vaø ngaïc nhieân tröôùc nhöõng ñoåi môùi raát ñaùng khen: haønh khaùch khoâng phaûi vaøo nhaø ga baèng xe bus nöõa maø ñi baèng ñöôøng oáng (terminal) töø maùy bay thaúng vaøo nhaø ga nhö nhöõng phi tröôøng quoác teá taân tieán khaùc. Coâng an cöûa khaåu ngoài trong nhöõng quaày khang trang hôn vaø noùi naêng vôùi du khaùch nhö toâi cuõng ñaøng hoaøng hôn. Haûi quan cuõng khoâng coøn ñoøi “maõi loä” coâng khai traéng trôïn nhö tröôùc nöõa. Tuy thaân nhaân vaø beø baïn toâi vaãn coøn phaûi ñöùng loá nhoá chôø ñoùn toâi ngoaøi cöûa nhöng roõ raøng laø beán baõi cho xe bus, taxi, xe gaén maùy, v.v... ñaõ töông ñoái traät töï, neà neáp hôn tröôùc nhieàu laém. Döôøng nhö moïi vieäc ñang ñöôïc caûi tieán toát ñeïp hôn maø baûn thaân toâi thöïc tình phaûi noùi laø ngaïc nhieân vaø thaàm möøng cho Saigon. Coù leõ do ngaøi Toång Thoáng Clinton vöøa ñeán thaêm Vieät Nam hoâm qua neân hoâm nay toâi môùi coù ñöôïc may maén höôûng caùi “Phuùc” naøy chaêng?

Anh em töø Tröôøng Ñaïi Hoïc Caàn Thô (ÑHCT) ñoùn toâi taïi phi tröôøng Taân Sôn Nhaát vaø ñöa toâi veà mieàn Taây ngay sau ñoù. Suoát töø phi tröôøng ra tôùi Bình Chaùnh, toâi ñaõ ñöôïc nhìn thoaùng qua moät goùc Saigon vaøo moät buoåi chieàu thaùng 11/2000 vôùi löu löôïng xe caùc loaïi ngaøy caøng ñoâng ñaûo vaø khoù chòu laøm sao khi maø ngöôøi ta cöù phaûi baám keøn inh oûi ñeå len loûi giöõa doøng xe hoãn loaïn. Anh Trieàu (taøi xeá) choïn con ñöôøng vaønh ñai môùi Nam Saigon töø Nhaø Beø qua Bình Chaùnh ñeå traùnh bôùt naïn keït xe. Toâi raát thaát voïng khi thaáy ngöôøi daân Saigon hoâm nay coi thöôøng luaät giao thoâng vaø söï an toaøn tính maïng cuûa chính hoï: haàu heát xe gaén maùy khoâng ngöøng laïi tröôùc ñeøn ñoû (tröø nhöõng nôi coù caûnh saùt giao thoâng!), khoâng heà nhöôøng nhòn nhau khi vöôït qua ngaõ tö, tænh bô laùi xe ngöôïc chieàu, thaäm chí coù nhöõng anh laùi xe aåu maø coøn tröøng maét söøng soä khi maø chính hoï ñang vi phaïm traéng trôïn luaät giao thoâng. Ñaây chính laø moät vaán ñeà khoâng hay maø Saigon caàn nghieâm khaéc xöû lyù caøng sôùm caøng toát, beân caïnh 2 teä naïn xaõ hoäi nguy hieåm nhaát ñang traøn lan khaép Saigon laø ma tuùy vaø maõi daâm. Thaùi ñoä voâ kyû luaät naøy cho thaáy söï hoãn loaïn vaø maët tieâu cöïc trong quaù trình phaùt trieån vaø ñoâ thò hoùa hieän nay cuûa Saigon noùi rieâng, Vieät Nam noùi chung maø nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo Vieät Nam ñaõ khoâng quan taâm ñaày ñuû vaø ñaùnh giaù ñuùng möùc ñeå kòp thôøi ñöa ra bieän phaùp giaûi quyeát höõu hieäu.

III. Ñoàng baèng soâng Cöûu Long:

Trong suoát quaõng ñöôøng töø Saigon veà ÑHCT, toâi ñöôïc nghe Gia - moät caùn boä giaûng daïy moân Highway Design, coøn raát treû, môùi hoaøn taát Master töø Hoøa Lan veà - giôùi thieäu veà ÑHCT., veà chuyeän luït naêm nay ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long, taâm tình veà nhöõng öôùc mô töông lai cuûa Gia vaø giôùi treû Vieät Nam hoâm nay. Qua ñoù, toâi hieåu theâm moät chuùt veà ÑHCT, ñoàng baèng soâng Cöûu Long vaø lôùp treû Vieät Nam hoâm nay - hoï ñang höôùng veà moät töông lai traøn ñaày nhöõng mô öôùc thöïc teá nhöng thaät töôi saùng.

Caàu Bình Ñieàn vaø Beán Löùc ñaõ söûa chöõa xong. Tænh Long An coù veû khang trang hôn vôùi nhieàu cao oác môùi vaø ñöôøng phoá roäng raõi hôn. Nhöõng caùnh ñoàng coøn ngaäp nöôùc ngay beân quoác loä vaãn taáp naäp doøng sinh hoaït ñôøi thöôøng. Taøi xeá cöù phaûi boùp coøi inh oûi maø ngöôøi ñi ñöôøng vaãn cöù tænh bô döøng xe giöõa ñöôøng quoác loä hay ñi ngöôïc chieàu, xe ñoø ñua nhau chaïy baït maïng trong khi lô xe ñu toøng teng, mieäng heùt lôùn, tay ñaäp vaøo thaønh xe aàm ó maø toâi thaáy hình nhö cuõng coù ít ai chòu traùnh neù, haàu nhö khoâng thaáy ai nhöôøng nhòn nhau moät caùch lòch söï, ai cuõng phôùt tænh theo kieåu “ñöôøng ta, ta cöù ñi”, maëc keä luaät giao thoâng vaø söï an toaøn tính maïng. Giaù nhö coâng an giao thoâng chòu khoù ñi vaøo tröôøng hoïc (töø maãu giaùo ñeán ñaïi hoïc ), phöôøng xaõ, caùc cô quan ñeå giaùo duïc vaø tuyeân truyeàn veà luaät leä vaø traät töï- an toaøn giao thoâng thì hay bieát maáy. Moät daân toäc thieáu yù thöùc toå chöùc kyû luaät thì khoù maø giaøu maïnh ñöôïc.

Chuùng toâi gheù Cai Laäy aên qua loa roài ñi thaúng veà Caàn Thô ñeå kòp thaùp tuøng moät nhoùm cöùu trôï ñoàng baøo bò luït ôû Moäc Hoùa, Cao Laõnh, Tam Noâng vaø Thaùp Möôøi thuoäc tænh Ñoàng Thaùp. Qua caàu Myõ Thuaän, khi maøn ñeâm buoâng xuoáng, nhöõng ngoïn ñeøn pha saùng röïc toûa xuoáng maët nöôùc soâng Tieàn laáp laùnh nhö nhöõng vì sao. Toâi thaät vui vaø xuùc ñoäng khi ñöôïc ñi treân chieác caàu maø toâi ñaõ mô öôùc töø laâu. Toâi chæ mong sao taát caû nhöõng con ñöôøng ôû queâ mình seõ phaúng phiu, theânh thang vaø noái lieàn bôûi nhöõng caây caàu ñeïp vaø tieän lôïi nhö theá naøy. Chöông trình thay theá caàu khæ baèng caàu ñuùc beâ-toâng ñaõ xuùc tieán, nhieàu con ñöôøng höông loä, tænh loä nay ñaõ saïch seõ, khang trang hôn xöa vôùi nhieàu caây caàu beâtoâng môùi vôùi ñeøn thaép saùng. Töø ngaõ ba Caàn Thô ôû thò xaõ Vónh Long veà tôùi beán baéc Caàn Thô, toâi coù theå thaáy nöôùc luït coøn maáp meù nhaø cöûa 2 beân quoác loä vaø nöôùc vaãn ngaäp traéng nhöõng caùnh ñoàng. Toâi veà ñeán Nhaø Khaùch tröôøng ÑHCT vaøo luùc 7:30 toái. ñi aên khuya vôùi chuù baûo veä roài ra beán Ninh Kieàu thaû boä trong coâng vieân ñeå thaáy phaàn naøo sinh hoaït Caàn Thô veà ñeâm. Toâi ñöôïc nghe noùi veà nhöõng döï aùn caûi thieän vaø phaùt trieån cuûa Caàn Thô vaø nhieàu tænh ñoàng baøo soâng Cöûu Long, khoâng vui maáy khi ñöôïc bieát con soá caùc coâ gaùi ngheøo phaûi chaáp nhaän laáy choàng Vieät Kieàu ( thaäm chí laø nhöõng ngöôøi lôùn tuoåi ñaùng goïi laø Cha, Chuù; hay nhöõng keû ñaõ coù vôï con coøn soáng ôû nöôùc ngoaøi, ly dò hay ly thaân!) hay ngoaïi kieàu (chuû yeáu laø Ñaøi Loan, Trung quoác, Ñaïi Haøn,v,v...), thaäm chí phaûi qua laøm gaùi ñieám ôû Campuchia, Thaùi Lan vaø nhieàu nôi khaùc treân theá giôùi. Toâi vieát nhöõng doøng naøy vôùi mong moûi laø xin quyù vò ñaøn oâng Vieät Nam ñang soáng ôû nöôùc ngoaøi haõy suy nghó laïi neáu nhö ñaõ vaø ñang coù yù ñònh duøng dollars ñeå veà “höôûng thuï” treân thaân xaùc cuûa nhöõng ngöôøi con gaùi ngheøo vaø ngaây thô ôû Vieät Nam haõy chaám döùt ngay nhöõng haønh ñoäng toài baïi naøy bôûi ñoù laø moät söï taøn nhaãn ñeán gheâ tôûm maø löông taâm toái thieåu cuûa moät ngöôøi Vieät Nam khoù coù theå chaáp nhaän. Toâi cuõng mong chính quyeàn Vieät Nam haõy coù bieän phaùp cöùng raén hôn vôùi nhöõng caù nhaân vaø toå chöùc “hoân nhaân ...ma” ñeå ñöa gaùi Vieät Nam ra nöôùc ngoaøi laøm ñieám. “Con daïi, caùi mang”- neáu khoâng muoán noùi con hö laø loãi moät phaàn taïi cha meï. Tình traïng suy ñoài hieän nay khoâng theå khoâng coù traùch nhieäm cuûa nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo Vieät Nam; hay noùi khaùc ñi, ÑaûngCSVieät Nam vaø chính phuû Vieät Nam phaûi coù traùch nhieäm giaûi quyeát trieät ñeå nhöõng teä naïn xaõ hoäi vaø tình traïng suy ñoài hieän nay. Lòch söû seõ khoâng tha thöù cho moïi haønh ñoäng dung tuùng, bao che hay coá tình nuoâi döôõng nhöõng ñieàu teä haïi naøy töø phía chính quyeàn.

Nguû ñeâm taïi Nhaø Khaùch tröôøng ÑH Caàn Thô, toâi ñöôïc nghe nhieàu ngöôøi keå veà traän luït naêm nay vaø sô löôïc veà keá hoaïch khaéc phuïc haäu quaû luït cuûa chính phuû trung öông vaø caùc tænh bò luït.

Saùng hoâm sau, toâi ñöôïc ñöa ñi thaêm 1 voøng tröôøng ÑHCT vaø laøm vieäc vôùi anh Thuaän, phoù khoa Coâng Ngheä veà phöông höôùng phaù trieån vaø nhöõng nhu caàu cuûa Khoa trong vieäc giaûng daïy vaø nghieân cöùu. Toâi coù dòp tieáp xuùc vôùi nhieàu caùn boä giaûng daïy coøn raát treû, trao ñoåi veà tình traïng ngaäp luït vaø höôùng khaéc phuïc. Qua ñoù, toâi hieåu roõ theâm veà nhöõng nguyeân nhaân gaây ra traän luït theá kyû naøy. Anh em ñaõtrình baøy cho toâi thaáy baûn ñoà nöôùc ngaàm vaø nöôùc chaûy traøn (do Hoøa Lan thieát keá, baûo trôï & giuùp ñôõ), doøng chaûy cuûa soâng Mekong vaø söï boài ñaép phuø sa ôû Bieån Hoà (Kampuchea) khieán hoà naøy ñang caïn daàn neân löu löôïng nöôùc vaø thuûy saûn ñoå doàn veà vuøng truõng Töù Giaùc Long Xuyeân ngaøy caøng nhieàu, taïo ra nguy cô lôùn nhaát laø moät Bieån Hoà thöù hai ñang hình thaønh roõ reät ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long.

Thôøi gian eo heïp neân toâi phaûi gaáp ruùt thu xeáp sao cho kòp tham gia ñoaøn cöùu trôï.

Toâi tham gia vaøo moät ñoaøn cöùu trôï cuûa moät nhoùm baïn treû vaø moät soá ngheä só Saøigoøn. Hoï raát hoàn nhieân, trong saùng vaø chæ bieát laøm vieäc thieän vì loøng töø taâm, khoâng heà coù haäu yù naøo khaùc. Chuùng toâi quyeát ñònh mua 80 chieác xuoàng loaïi khaù (khoaûng $50 USD/ chieác), coøn laïi laø mua gaïo, mì goùi, taám baït ny-loâng. Moãi ngöôøi boû tieàn tuùi trang traûi chi phí vaän chuyeån, aên ôû. Nhoùm naøy coù söï lieân heä toát vôùi chính quyeàn ñòa phöông neân chuùng toâi ñi töø Sa Ñeùc qua Moäc Hoùa ñeán Tam Noâng roài veà Cao Laõnh cuõng ñöôïc ñoùn tieáp nieàm nôõ vôùi söï giuùp ñôõ cuûa Hoàng Thaäp Töï ñòa phöông.

Sau ñoù, toâi ñeán Long Xuyeân ñeå thaùp tuøng vôùi moät nhoùm cöùu trôï khaùc maø ña soá laø caùc baùc só treû ñi ñeán Hoàng Ngöï , Taân Chaâu, aên tröa ôû gaàn chuøa Baø Chuùa Xöù neân cuõng coù dòp ngoù thaáy nuùi Sam vaø ñeán thaêm kinh Vónh Teá (xin xem baøi “ Veà mieàn Taây cuoái naêm 2000” vieát veà chuyeán ñi cöùu trôï naøy). So vôùi cacù tænh khaùc trong vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long, Long Xuyeân laø thaønh phoá giaøu nhaát vaø lôùn thöù 2 sau Caàn Thô cho duø noâng nghieäp vaãn ñoùng vai troø chính yeáu. Chôï vaø phoá ôû Chaâu Ñoác cuõng khang trang hôn. Gheù Chaâu Ñoác laø phaûi thöôûng thöùc caùc loaïi maém noåi tieáng, nhaát laø maém loùc ñu ñuû nhöng toâi laïi thích khoâ boø nôi ñaây hôn heát.

Taïi Ñoàng Thaùp, Hoäi Nghò khaéc phuïc haäu quaû luõ luït vöøa qua cuûa chính phuû (xin xem baøi “ Veà mieàn Taây cuoái naêm 2000”) ñaõ cho thaáy giôùi chöùc laõnh ñaïo vaø chuyeân moân trong nöôùc ñaõ chaáp nhaän giaûi phaùp “soáng chung vôùi luõ” vì khoâng theå caõi laïi thieân nhieân maø phaûi taän duïng thuaän lôïi ñeå soáng vôùi “muøa nöôùc noåi” (chuû yeáu laø ngö nghieäp vaø cheá bieán thuûy saûn). Coù theå vì hoaøn caûnh ngheøo khoù cuûa xöù sôû, vì trình ñoä chuyeân moân(?) cuõng haïn cheá, vì söï oån ñònh (?) trong ñôøi soáng thöôøng ngaøy cuûa ngöôøi daân ñòa phöông, chính quyeàn ñaõ khoâng coøn muoán chaïy, neù hay choáng laïi thieân nhieân nöõa maø phaûi choïn coâ caáu kinh teá: 2 vuï luùa + 1 vuï toâm vaø du lòch “muøa nöôùc noåi” cho vuøng röøng traøm ( ñaëc bieät laø Traøm Chim Tam Noâng, Ñoàng Thaùp - xin xem baøi “Traøm Chim Tam Noâng” vieát töø naêm 1996).

Haàu heát ngöôøi daân ñòa phöông maø toâi coù dòp troø chuyeän ñeàu bieát raát muø môø, thaäm chí hoaøn toaøn khoâng bieát vaø cuõng khoâng caàn bieát ñeán nhöõng vaán ñeà quan troïng coù aûnh höôûng ñeán söï soáng coøn vaø töông lai cuûa hoï & gia ñình hoï. Vôùi hoï, böõa côm saép tôùi môùi laø thöïc teá quan troïng nhaát maø hoï quan taâm lo laéng nhaát. Hoï ñang soáng treân vöïa luùa lôùn nhaát nöôùc, ñang kieám aên treân maûnh ñaát phì nhieâu nhaát nöôùc, beân caïnh con soâng lôùn vôùi nhieàu caù toâm, chöa keå laø coøn bieát bao taëng phaåm quyù baùu khaùc cuûa Taïo Hoùa daønh cho hoï; theá nhöng thöïc teá cho toâi thaáy hoï laø moät trong ngöôøi Vieät Nam ngheøo nhaát nöôùc, nhieàu gia ñình chen chuùc trong nhöõng caùi choøi troáng trôn, hay chæ laø moät chieác xuoàng, moät caùi beø troâi noåi phaûi kieám töøng cheùn côm, con caù...moãi böõa, phaûi böôn chaûi möu sinh töøng ngaøy maø vaãn ngheøo vaø ñoùi! Khi möa baõo, luõ luït (thieân tai), hoï chæ bieát chòu ñöïng vaø chaáp nhaän soá phaän khoâng may cuûa moät kieáp ngöôøi! Chính quyeàn ñòa phöông cuõng thieáu quan taâm (vaø khaû naêng?) bieän phaùp giuùp ñôõ cho hoï sôùm oån ñònh cuoäc soáng vaø thoaùt kieáp ngheøo ñoùi; coù leõ hoï ñaõ quaù baän lonhöõng vieäc “ñaïi söï” gì ñoù maø “daân ñen” chaúng ñaùng cho hoï ñeå yù hay chaêng? Toâi chæ khoâng ñoàng yù vôùi vieäc caùc tænh ñaõ döï tính laøm ñöôøng ñaát ñoû trong caùc vuøng ngaäp luït thay vì tu söûa vaø laøm AC Paving bôûi hoï cho raèng töø nay, haøng naêm seõ coù luït vaø khoâng theå laõng phí tieàn cuûa ñeå traùng nhöïa laïi nhöõng con ñöôøng seõ bò nöôùc luït taøn phaù vaøo muøa möa moãi naêm. Taïi sao hoï khoâng nghó tôùi chuyeän vaãn traùng nhöïa (AC Paving), vöøa laøm heä thoáng coáng & möông thoaùt nöôùc (drainage system) cho ñaøng hoaøng laïi, vöøa phaûi côù bieän phaùp choáng xoùi moøn (erosion control), baûo veä doác (slope protection) cuûa taát caû caùc con ñöôøng baèng caùch troàng caây (landscaping) vaø nhieàu caùch khaùc nöõa, chöa keå ñeán vieäc phaûi tính toaùn laïi chuyeän thoaùt luõ ra bieån sao cho hôïp lyù vaø khoa hoïc hôn, cho duø phaûi ñoái ñaàu khaù nan giaûi vôùi ñoàng baøo ñang soáng vôùi ngheà nuoâi toâm vuøng cöûa soâng & ven bieàn. Hoï thaät söï khoù khaên trong baøi toaùn vó moâ laãn vi moâ, trong caùch quaûn lyù/ ñieàu haønh/ keát hôïp laãn trong vieäc tìm kieám nhöõng bieän phaùp khoa hoïc - kinh teá (chuyeân moân) cho nhöõng vaán ñeà tröôùc maét vaø laâu daøi cuûa ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Toâi raát mong nhöõng nhaø khoa hoïc, kinh teá, chuyeân vieân ñaõ töøng sinh ra vaø lôùn leân töø ñoàng baèng soâng Cöûu Long seõ goùp söùc cho tröôøng ñaïi hoïc Caàn Thô vaø An Giang (môùi môû!) noùi rieâng, cho ñoàng baèng soâng Cöûu Long noùi chung ñeå ngöôøi daân vuøng ñaát naøy seõ coù moät töông lai saùng suûa hôn. Chöông trình “Nhaø ôû cho noâng daân vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long” vaãn daäm chaân taïi choå khi maø ngaân saùch ñaàu tö cho nghieân cöùu vaø thí nghieäm haàu nhö ...nhoû gioït (!), thaønh quaû böôùc ñaàu cuõng chöa thaät söï haáp daãn “ñoái töôïng phuïc vuï” vôùi nhöõng mobile homes, nhaø tieàn cheá/ laép raùp treân khung saét, maùi lôïp toân laø chính. Giôùi kieán truùc vaø xaây döïng trong nöôùc cuõng khoâng maáy ai thích thuù tham gia; trong khi toâi laïi khoâng ñuû thôøi gian ñeå hoïc hoûi kinh nghieäm xaây nhaø cuûa baø con noâng daân vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long haàu coù theå tìm ra caùch caûi tieán sao cho nhöõng phöông caùch xaây döïng môùi cuûa ngoaïi quoác coù theå aùp duïng cho vuøng ñaát ngheøo khoå naøy cuûa queâ höông toâi.

Ñeán thaønh phoá Raïch Giaù vaøo buoåi toái khi daõy ñeøn ñöôøng thaép saùng thaønh phoá vôùi haøng landscaping median khaù ñeïp, khu chôï môùi vaø daõy phoá xung quanh ñoù troâng thaät khang trang. Chôï cuõ ñaõ giaûi toûa, nay laø moät quaõng tröôøng roäng thoaùng vôùi töôïng oâng Nguyeãn Trung Tröïc. Qua 1 ñeâm taïi thaønh phoá ñang ñoåi môùi nhanh choùng nhaát vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long naøy, trong khaùch saïn Phöông Nam khoâng ñöôïc saïch seõ vaø ñaøng hoaøng cho laém, toâi vui möøng cho ngöôøi daân ôû ñaây ñaõ coù cuoäc soáng khaù hôn, thaønh phoá ñeïp hôn xöa nhieàu. Saùng hoâm sau toâi ñeán xem mieáng ñaát maø Raïch Giaù ñang ra söùc ñaàu tö vôùi chöông trình laán bieån nghe chöøng raát “vó ñaïi”nhöng thöïc teá laø toâi thaáy chöa thích hôïp trong giai ñoaïn hieän nay khi maø Raïch Giaù coøn raát nhieàu vuøng ñaát caàn ñöôc ñaàu tö & khai thaùc ñuùng möùc hôn, coøn coù nhieàu vaán ñeà caáp thieát hôn neân giaûi quyeát tröôùc, chaúng haïn: giaù nhö coù theâm moät quoác loä môùi daãn vaøo Raïch Giaù hôn laø chæ coù 1 con ñöôøng “ñoäc ñaïo” vöøa nhoû heïp vôùi phoá xaù taáp naäp 2 beân ñöôøng, vöøa xuoáng caáp maø vieäc tu boå hay naâng caáp vaù víu töøng ñoaïn cuõng khoâng phaûi laø hay laém; chính nhu caàu naøy raát caàn cho Raïch Giaù veà kinh teá - giao thoâng- quoác phoøng. Mong raèng Raïch Giaù seõ coù chöông trình phaùt trieån & ñaàu tö ñuùng choå, ñuùng luùc hôn laø chæ bieát chaïy theo lôïi nhuaän cuûa nhöõng taäp ñoaøn tö baûn nöôùc ngoaøi. Sau ñoù, toâi ñi Haø Tieân - maûnh ñaát cöïc Nam Vieät Nam - baèng xe oâm. Anh taøi xeá xe oâm cuõng laø ngöôøi höôùng daãn vieân du lòch cho toâi veà thaêm laêng Maïc Cöûu, vaøi thaéng caûnh, di tích tröôùc khi ra khu nhaø maùy ximaêng Haø Tieân vaø ñi aên tröa, taém bieån Haø Tieân. Haø Tieân ñang phaùt trieån khaù nhanh vôùi höôùng noái lieàn Raïch Giaù vôùi khu bieân giôùi Campuchea neân ñöôøng phoáù môû roäng hôn, nhaø cöûa khang trang, chôï buùa cuõng taáp naäp.

Trôû veà Raïch Giaù ngay chieàu hoâm ñoù, toâi ñeán vieáng mieáu thôø oâng Nguyeãn Trung Tröïc naèm caïnh beán ñoø vaø Nhaø Vaên hoùa Nguyeãn Trung Tröïc tröôùc khi qua Phuù Quoác. Laàn ñaàu tieân ra moät haûi ñaûo cuûa Vieät Nam, toâi thaät hoài hoäp vaø vui möøng ñöôïc ñeán moät vuøng ñaát môùi cuûa queâ höông mình. Töø Döông Ñoâng qua An Thuaän vaø Haøm Ninh, toâi coù gheù qua Suoái Tranh, Thaùc Tranh vaø thaáy con ñöôøng noái lieàn 2 phía cuûa haûi ñaûo naøy ñang ñöôïc môû roäng vaø naâng caáp. Chính saùch baûo veä röøng vaø ñoäng thöïc vaät quyù hieám ñöôïc thöïc hieän khaù toát ôû PQ. Saân bay ñang caûi thieän vaø tu boå. Beán taøu Döông Ñoâng, Dinh Caäu vaø baõi taém cuõng quaù luoäm thuoäm, dô baån vôùi nhieàu raùc vaø hö haïi. Caûng An Thôùi vaø Haøm Ninh cuõng ñang coá gaéng khai thaùc kinh teá vaø chuù yù ñeán tieàm naêng du lòch vôùi voán thieân nhieân saún coù. Du khaùch ñeán Phuù Quoác ña soá laø ngöôøi Taøu töø Singapore, Maõ Lai, Thaùi Lan, Ñaøi Loan, Hongkong.. thích thuù vôùi nhöõng maët haøng thuû coâng myõ ngheä, haûi saûn vaø aên uoáng khaù reû. Maõi daâm vaø AIDS ñang laây lan khaù nhanh ôû PQ qua ngö phuû vaø soá ít du khaùch. Quy cheá öu ñaõi daønh cho nhöõng ai tình nguyeän phuïc vuï haûi ñaûo xa naøy ñaõ thu huùt khaù nhieàu nhaân löïc töø nhieàu vuøng ñaát khaùc ñeán ñaây ñònh cö, laäp nghieäp vaø xaây döïng ñaûo naøy. Treân chuyeán maùy bay raát lòch söï cuûa Haøng Khoâng Vieät Nam ñöa toâi veà laïi Raïch Giaù ñaõ cho toâi “laøm quen” ñöôïc vaøi ngöôøi daân Raïch Giaù, bieát theâm ñöôïc vaøi ñieàu veà ñòa phöông naøy(xin xem baøi “ Veà mieàn Taây cuoái naêm 2000”). Töø giaõ haûi ñaûo xa nhaát veà phía Taây Nam cuûa Toå Quoác,toâi chæ caàu mong sao cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân ôû ñaây seõ ngaøy caøng toát ñeïp hôn!

Trôû veà saân bay Raïch Soûi, toâi ñi xe ñoø veà Myõ Tho vaø Goø Coâng tröôùc khi veà Saigon. Trôû laïi beán baéc (phaø) Vaøm Coáng vaø caàu Myõ Thuaän roài gheù Raïch Mieãu, toâi coù moät ñieàu maâu thuaãn: vöøa muoán coù moät caây caàu treo taïi Vaøm Coáng vaø Raïch Mieãu, vtoâi cuõng muoán ngoài treân chieác phaø qua soâng roäng trong gioù maùt nhìn thaáy queâ mình hoâm nay maø nhôù laïi thöôû coøn beù theo cha meï veà queâ chôi sao maø buøi nguøi laãn thích thuù!

Vónh Long, Myõ Tho vaø Beán Tre baây giôø cuõng khai thaùc “du lòch xanh” maïnh laém, du khaùch taáp naäp veà caùc vöôøn caây aên traùi höôûng thuù nhaø queâ, nghe ca voïng coå, aên uoáng thoaûi maùi trong khoâng khí maùt meû, thanh tònh. Vónh Long coù theâm caàu Myõ Thuaän, coù khu du lòch Tröôøng An nhöng Vónh Long vaãn laø moät tænh maø daân ngheøo chieám tæ leä khaù cao! Myõ Tho troâng coù veû khaù hôn nhöng vaãn coøn xoâ boà, luoäm thuoäm nhö moät coâ gaùi queâ ñang coá che giaáu bôùt veû queâ muøa, ngheøo heøn cuûa mình tröôùc con maét thieân haï!. Chuøa Vónh Traøng ôû Myõ Tho naèm treân ñöôøng töø Myõ Tho ra ngoaïi oâ ñi veà Goø Coâng cuõng ñaõ xuoáng caáp traàm troïng maø chính quyeàn chæ bieát khai thaùc kinh doanh du lòch chöù chöa ñaàu tö ñuùng möùc cho vieäc baûo toàn vaø truøng tu. Qua phaø Raïch Mieãu, toâi nghe baø con noùi veà döï aùn xaây caàu Raïch Mieãu töôûng chöøng quy moâ hôn caû caàu Myõ Thuaän maø loøng thaàm möøng cho queâ toâi. Beán Tre baây giôø khaù hôn nhieàu so vôùi nhöõng naêm tröôùc 1985 nhöng noâng ngö nghieäp vaãn chöa ñuû giuùp cho ñoàng baøo queâ toâi ñôõ khoå hôn maø chæ ñuû aên, nhaø naøo coù thaân nhaân ôû nöôùc ngoaøi hay ñang laø ñaûng vieân, caùn boä Nhaø Nöôùc thì ñôõ hôn.

Veà ñeán queâ höông cuûa Nam Phöông Hoaøng Haäu, vieáng ñeàn thôø oâng Nguyeãn Trung Tröïc vaø Phaïm Ñaêng Höng maø buøi nguøi khi Goø Coâng hoâm nay cuõng coøn ngheøo laém. Moät beân laø bieån ngaäp sình(vôùi ngeâu soø laø chính), moät beân laø ngheà laøm ruoäng, laøm vöôøn (vôùi caây xô-ri laø chính), gaùi Goø Coâng ñeïp noåi tieáng nhöng daân Goø Coâng vaãn phaûi ...tha phöông caàu thöïc!

Suoát 10 ngaøy ôû mieàn Taây, toâi thaät söï ngaïc nhieân khi thaáy ngöôøi daân queâ toâi quaù ñoãi hieàn laønh, chæ bieát chòu ñöïng, khoâng heà daùm leân tieáng goùp yù, ñoøi hoûi hay than phieàn gì veà nhöõng caùn boä, vieân chöùc Ñaûng & Nhaø Nöôùc quaù yeáu keùm veà khaû naêng quaûn lyù vaø chuyeân moân nhöng laïi thöøa kieâu caêng, quan lieâu, haùch dòch nhö nhöõng oâng Töôùng thôøi chieán, thaäm chí tham oâ, haïch saùch ñuû ñieàu, laém luùc heát söùc “nguyeân taéc” ...moät caùch voâ lyù vaø doát naùt! (xin xem baøi “ Veà mieàn Taây cuoái naêm 2000”). Vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long vaãn ñöôïc xaây döïng vaø phaùt trieån döïa treân noâng ngö nghieäp laø chính, baây giôø coù theâm “du lòch xanh” nhöng kyõ ngheä thì ...haàu nhö chöa coù gì ñaùng keå! Raát tieác laø toâi chöa ñöôïc coi muùa lu (nhö baøi vieát cuûa oâng Nguyeãn Höõu Chung veà neàn vaên minh caùi lu), chöa ñöôïc döï ngaøy Teát Chol Chnaêm Thmaây vaø leã Hoäi mieáu baø Chuùa Xöù raát long troïng ôû vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long naøy (xin xem saùch “Cöûu Long caïn doøng, bieån Ñoâng daäy soùng” cuûa nhaø vaên - baùc só Ngoâ Theá Vinh). Heïn laàn sau!

IV. Trôû laïi Saigon :

Ñeán Bình Chaùnh laø ñaõ thaáy Saigon hoâm nay phaùt trieån ra sao. Ñöôøng xaù môû roäng theâm, nhaø cöûa tieáp tuïc söûa sang vaø xaây môùi san saùt nhau, töø Xa Caûng mieàn Taây ñeán Huøng Vöông (quaän 5), troâng thaät ngôïp maét. Xe coä nhieàu quaù (nhaát laø xe gaén maùy cuûa Trung Quoác) neân luùc naøo cuõng thaáy caûnh chen laán, keït xe, cuõng nghe boùp coøi aàm ó. Daân Saigon baøn taùn xoân xao veà chuyeán ñi cuûa Clinton nhieàu hôn laø quan taâm ñeán chuyeän Lyù Toáng raûi truyeàn ñôn. Toâi cuõng toø moø vaøo quaùn phôû 2000 ñeå xem tieäm aên maø Clinton ñeán aên coù gì ngon laï hôn khoâng? Sau ñoù, toâi gheù qua tröôøng Leâ Quyù Ñoân vaø vui möøng khi thaáy tröôøng cuõ cuûa toâi hoâm nay coù hoa vieân ñeïp hôn, coù töôïng oâng Leâ Quyù Ñoân ngay loái coång chính, caùc coång khaùc ñeàu xaây söûa laïi ñeïp hôn, tröø phía Traàn Quyù Caùp (töùc Voõ Vaên Taàn baây giôø). Ra coâng tröôøng Chieán Só, theo ñöôøng Duy Taân ñeán khu nhaø thôø Ñöùc Baø thaáy maáy cao oác môùi vaø ñeán aên lunch special ngay treân ñöôøng Ñoàng Khôûi(Töï Do cuõ) môùi nghe chuyeän ngöôøi UÙc seõ ñeán quay phim “Ngöôøi Myõ thaàm laëng” ngay tröôùc khu Nhaø haùt thaønh phoá naøy. Toâi vaøo khu Eden tìm hieäu saùch cuõ ñeå mua vaøi cuoán saùch nhö ngaøy xöa toâi vaãn ñeán ñaây ñoïc saùch ...keù! Ñöôøng Nguyeãn Hueä coù theâm 1 khu shopping môùi, coù nhaø haøng Taøu aên uoáng nhö ôû Hongkong, Chinatown ôû Los Angeles vaäy, coù leõ ngon hôn so vôùi nhaø haøng Ngaân Ñình ngay Beán Baïch Ñaèng vöøa baùn maéc, restroom laïi dô baån , beâ boái maø ña soá khaùch cuõng chæ laø Taøu Ñaøi Loan daãn gaùi bao vaøo ñaây !

Ñöôøng Leâ Thaùnh Toân ñang môû roäng, khu Sôû Thuù vaø chôï Thò Ngheø ñang giaûi toûa ñeå xaây caàu qua soâng Saigon haàu phaùt trieån Saigon veà phía Thuû Thieâm. Ñöôøng XuyeânAÙ ñaõ khôûi coâng vaø ñoù seõ truïc xöông soáng phaùt trieån cuûa khu kyõ ngheä Saigon - Bình Döông - Bieân Hoøa. Ñi veà Goø Vaáp, toâi môùi thaáy quaän naøy ñaõ coù maät ñoä daân cö daøy ñaëc cho duø ngaõ tö An Söông vaø xa loä Ñaïi Haøn vaãn tieáp tuïc môû roäng nhöng döôøng nhö khoâng coøn ñaát ñeå chen chuùc hôn nöõa. Qua Thaïnh Loäc ñeå ñi vieáng chuøa Baø vaø chuøa Taây Taïng ôû Bình Döông, toâi môùi coù theå thaáy ngoaïi oâ Saigon vaø tænh Bình Döông hoâm nay phaùt trieån nhanh choùng nhö theá naøo. Toâi cuõng coù dòp ñi leân khu Taân Sôn Nhaát, theo ñöôøng Coäng Hoøa leân Taân Bình vaø Hoùc Moân ñeå thaáy Saigon buøng noå (booming), coù leõ Cuû Chi seõ khoâng coøn laø ngoaïi oâ chæ trong voøng vaøi naêm nöõa! Saép tôùi seõ xaây caàu Phuù Myõ noái quaän 2 vaø quaän 7 ñeå coù theå giaûi toûa löu löôïng xe ngaøy caøng nhieàu töø mieàn Taây qua mieàn Ñoâng vaø ngöôïc laïi, cuõng nhö haøng hoùa seõ töø caûng khoâng phaûi ñi qua trung taâm Saigon nhö xöa nay nöõa. Xa loä Long Thaønh - Baø Ròa - Vuõng Taøu cuõng gaáp ruùt thi coâng ñeå noái khu kyõ ngheä vaø du lòch Baø Ròa - Vuõng Taøu vôùi Saigon nhanh hôn. Caùc khu vui chôi cuûa Saigon hoâm nay ñaõ baét ñaàu vöôït quaù söùc chöùa, trong khi caùc tuï ñieåm saân khaáu ca nhaïc kòch cuõng taáp naäp veà ñeâm. Daân Saigon aên chôi khieáp thaät! Baát cöù thuù vui môùi naøo ñöôïc du nhaäp vaøo Saigon cuõng ñeàu ñöôïc daân Saigon ñoùn nhaän mau choùng, nhaát laø nhöõng hình thöùc ñua ñoøi, höôûng thuï truïy laïc!

VI. Mieàn Trung:

Toâi mua veù cuûa Sinh Cafeù ñeå ñi töø Saigon ra Haø Noäi vaø vieáng Haï Long vôùi giaù reû khoâng ngôø. Xe bus khaù roäng, ña soá khaùch laø ngöôøi ngoaïi quoác (chuû yeáu laø töø AÂu Chaâu). Gheù ñoå xaêng ôû ngaõ ba Vuõng Taøu , gaàn caên cöù Long Bình cuõ maø nay laø nhöõng daõy nhaø cao taàng san saùt nhau cuõng laø nôi buoân baùn saàm uaát. Moät sieâu thò cuûa Phaùp cuõng khaù taáp naäp ngöôøi ra vaøo. Cöûa ngoõ daãn vaøo thaønh phoá Bieân Hoøa hoâm nay ñaõ coù theâm moät caùi coång cao lôùn khang trang. Chuùng toâi gheù aên saùng ôû ngaõ ba Daàu Giaây trong moät tieäm aên maø sau naøy toâi môùi bieát ñoù laø moät trong nhöõng chi nhaùnh cuûa caû moät heä thoáng nhaø haøng doïc theo caùc quoác loä chaúng khaùc gì McDonald hay Burger King ôû Myõ. Röøng caây cao su baây giôø troâng thöa thôùt nhöng laïi taáp naäp khaù nhieàu quaùn leàu döïng leân ven ñöôøng. Baét ñaàu vaøo Bình Thuaän, toâi thaáy khaù nhieàu vöôøn caây thanh long xanh töôi truøm treân nhöõng coät truï. Nghe noùi ñaây laø loaïi caây aên traùi xuaát khaåu cuûa tænh naøy neân du khaùch naøo cuõng muoán mua aên thöû chöù ngöôøi Vieät Nam chuùng ta thì cuõng chaúng laï gì loaïi traùi caây coù voû maøu ñoû töôi, ruoät traéng chi chít nhöõng haït ñen nhö hoät eù, aên khaù ngon & maùt mieäng. Vaøo ñeán Phan Thieát, xe bus gheù vaøo quaùn côm Hoaøng Yeán vaø cuõng laø ñaïi dieän cho Sinh Cafeù taïi ñaây. Toâi thích moùn caù treâ vaøng chieân doøn chaám maém göøng, canh chua caù, thòt kho tieâu, giaù cuõng reû. Sau ñoù, toâi vaøo Muõi Neù, leân ñoài caùt, qua Hoøn Rôm, gheù Coå Thaïch vaø dinh Thaày Thím, xem baù con baét vaø aên con doâng maø thaáy toäi cho caû con vaät laãn ngöôøi ñi saên baét treân moät vuøng sa maïc noùng vaø caèn coãi naøy cuûa Vieät Nam. Nguû moät ñeâm taïi Muõi Neù, baïn seõ thaáy nôi ñaây coù nhöõng baõi bieån vaø ñoài caùt ñeïp hôn Long Haûi, Vuõng Taøu nhieàu vaø cuõng khoâng quaù oàn aøo, xoâ boà, phöùc taïp. Khu nhaø nghó maùt (resort) nôi ñaây coù loái thieát keá (design) baét chöôùc theo kieåu resort cuûa Thaùi hay Maõ Lai, coù caû saân golf vaø landscaping troâng khaù ñeïp nhöng chöa coù neùt ñoäc ñaùo gì cuûa moät vuøng bieån Vieät Nam maø toâi troâng ñôïi!

Rôøi Phan Thieát ñang ñoåi môùi vaø truø phuù haún leân vôùi kyõ ngheä du lòch vaø noâng nghieäp ñang phaùt trieån maïnh meõ chöù khoâng chæ coù nöôùc maém noåi tieáng, toâi ñi ra Ninh Thuaän - vuøng ñaát cuûa ngöôøi Chaøm vôùi nhöõng ngoâi thaùp coå coøn soùt laïi nay ñang ñöôïc truøng tu nhaèm ñaùp öùng nhu caàu du lòch laø chính chöù chöa thaät söï ñaùp öùng yeâu caàu baûo toàn moät di tích vaên hoùa - ngheä thuaät coù tính lòch söû vôùi kyõ thuaät & ngheä thuaät khaù ñoäc ñaùo maø cho ñeán hoâm nay caùc coâng trình nghieân cöùu vaãn chöa giuùp caùc chuyeân vieân trong & ngoaøi nöôùc thaáu hieåu töôøng taän veà töøng vieân gaïch vaø caùch xaây toâ cuûa ngöôøi Champa xöa. Hy voïng raèng neàn vaên hoùa naøy seõ khoâng bò mai moät.

Ñeán Cam Ranh vaøo luùc chieàu xuoáng, treû em tan tröôøng tíu tít veà nhaø khieán con ñöôøng chuùng toâi ñi laïi vui hôn. Cam Ranh coù veû phoàn thònh, ñöôøng saù roäng thoaùng, phoá chôï taáp naäp, traùi caây vaø haøng quaùn baùn doïc 2 beân quoác loä troâng raát vui maét.

Vaøo ñeán Nha Trang luùc 7:30pm, check-in xong laø chuùng toâi chaïy ñi taém ngay ñeå kòp ñi aên côm toái vaø xem moät chöông trình ca - muùa daân toäc maø ngöôøi taøi xeá xe bus quaûng caùo treân ñöôøng di. Hoùa ra laø moät chöông trình phuï dieãn giuùp vui cho nhaø haøng & khaùch saïn neân cuõng ...khoâng coù gì ñoäc ñaùo, ñaëc saéc nhö toâi mong ñôïi! Toâi boû ra bieån, ñi doïc theo baõi bieån suoát con ñöôøng Traàn Phuù ñeå nghe tieáng soùng bieån maø nhôù laïi 18 naêm veà tröôùc ñaõ gheù laïi nôi ñaây. Nhieàu khaùch saïn vaø quaùn aên môùi moïc leân nhöng con ñöôøng naøy vaãn coøn eâm vaéng. Saùng hoâm sau, toâi thöùc daäy thaät sôùm ñeå ñi ra Doác Leát taém bieån vaø aên tröa xong laïi voäi vaõ veà gheù Hoøn Choàng, ñeán vieáng Thaùp Chaøm Thieân Y A Na ( raát nhieàu thaùp Chaøm ñang truøng tu nhö vaäy) ngay treân doác caàu ñaù gaàn Xoùm Boáng roài qua vieáng chuøa thaät nhanh ñeå kòp ñoùn chuyeán taøu ra hoøn Taèm roài trôû vaøo thaêm khu hoà caùTrí Nguyeân(aquarium hình chieác thuyeàn buoàm hoùa thaïch). Toái hoâm ñoù, aên nem nöôùng xong laø toâi ra chôï Ñaàm xem coù thay ñoåi gì khoâng roài ñoùn xe bus cuûa Sinh Cafeù ñeå ñi ra Hoäi An.

Ñi suoát ñeâm, nguû chaäp chôøn treân xe bus, ngoài beân caïnh toâi laø moät ngöôøi con cuûa khaùch saïn Vónh Höng ôû Hoäi An maø toâi seõ nguû laïi vaøo toái mai. Chò giôùi thieäu cho toâi veà Hoäi An, nhaát laø ñeøn loàng maø chò ñang saûn xuaát vaø chaøo haøng ôû Nha Trang. Qua Ñaïi Laõnh, toâi vaãn thaáy nôi ñaây khoâng khaù hôn ngaøy xöa bao nhieâu.

Döøng laïi aên chaùo khuya ôû Soâng Caàu, toâi chôït nhôù ngaøy xöa toâi cöù mô moäng laø seõ thaáy nôi ñaây trôû thaønh moät vuøng du lòch vôùi vuøng bieån eâm soùng laëng gioù nhöng Soâng Caàu ngaøy nay tuy khaù hôn tröôùc nhieàu nhöng roõ raøng vaãn chöa coù gì laïc quan hôn. Ngay caû Tuy Hoøa, Phuù Yeân cuõng khaù hôn xöa nhöng toâi thaät söï khoâng thaáy moät cô sôû ñaàu tö saûn xuaát naøo ñuû ñeå ñöa vuøng naøy phaùt trieån vöõng maïnh.

Qua Boàng Sôn, toâi böôùc vaøo xöù döøa Bình Ñònh, nhieàu nhaát coù leõ laø ôû Tam Quan, khoâng thua gì Beán Tre ôû mieàn Taây Nam Vieät! Bình Ñònh cuõng coøn khaù nhieàu thaùp Chaøm haáp daãn du khaùch vaø caûng Quy Nhôn cuõng khaù taáp naäp neân nhìn chung Quy Nhôn & Bình Ñònh khaù hôn xöa nhieàu laém. Ñeán Sa Huyønh thì caàu bò hö, xe keït laïi töø 9:30pm ñeán gaàn 6 giôø saùng môùi söûa chöõa xong vaø giaûi toûa ñöôïc naïn keït xe. Suoát ñeâm, toâi cöù ñi laïi doïc theo ñöôøng xe löûa, nhìn ra haøng döøa bôø bieån Sa Huyønh chöù khoâng taøi naøo chôïp maét noãi. Toâi döï truø seõ gheù baõi bieån Sa Huyønh - nôi coù nhieàu coå vaät thôøi ñoà saét, gheù aên cua Huyønh Ñeá noåi tieáng vaø taém bieån nhöng khoâng coøn kòp thôøi gian nöõa. Ngöôøi daân ôû ñaây tuy ngheøo nhöng coù leõ hoï coøn khaù hôn nhieàu so vôùi ngöôøi daân ôû mieàn Taây Nam Vieät ñang soáng ôû nhöõng vuøng ngoaïi oâ heûo laùnh - khoâng phaûi laø naïn nhaân cuûa naïn luït theá kyû maø toâi vöøa tieáp xuùc tuaàn qua.

Qua Quaûng Ngaõi, con ñöôøng ñang tu boå vaø môû roäng neân coøn laày loäi vaø trôn trôït duø caùt raát daøy. Nöôùc soâng Traø Khuùc daâng cao maáp meù haøng chöõ “Quaûng Ngaõi” beân treân keø ñaù maø phía laø moät nhaø haøng & khaùch saïn Sôn Traø khang trang nhöng vaéng khaùch. Laùc ñaùc vaøi ngöôøi ñi doïc theo bôø soâng vôùt cuûi troâi töø röøng treân nuùi xuoáng. Beân kia laø thò xaõ khaù taáp naäp. Muoán gheù vaøo Dung Quaát nhöng khoâng coøn thôøi gian neân ñaønh ñi vaøo thò traán ñeå kòp ñoùn xe oâm theo quoác loä 26 ñi hôn chuïc caây soá vaøo thaêm khu chöùng tích Sôn Myõ töùc laøng Myõ Lai, vôùi nhieàu di ï tích veà cuoäc taøn saùt ñaãm maùu hôn 100 traêm thöôøng daân Vieät Nam soáng ôû laøng Myõ Lai vao naêm 1968. Taïi Myõ Lai, toâi ñöôïc nghe keå laïi chuyeän lính Myõ ñaõ taøn saùt ñoàng baøo voâ toäi ôû Myõ Lai naøy vaøo naêm xöa nhöng coù 1 ñieàu khaù buoàn: taïi sao thuû phaïm taøn saùt thöôøng daân ôû Myõ Lai ñaõ ra toøa nhaän toäi nhöng nhöõng thuû phaïm ñaõ ra leänh taøn saùt taäp theå haøng ngaøn thöôøng daân ôû Hueá vaøo Teát Maäu Thaân thì chöa thaáy ai ñöa ra ñieàu tra hay xeùt xöû ? Coøn nhöõng thuû phaïm ñaõ phaùo kích vaøo tröôøng hoïc ôû Cai Laäy(Myõ Tho), Bình Minh(Vónh Long) naêm xöa, hoï coù theå soáng töï do thoaûi maùi ñöôïc sao? Thoâi thì cöù ñeå cho “Toøa aùn” löông taâm & lòch söû seõ “phaùn xeùt” hoï ! Rôøi Myõ Lai, toâi laïi hoái anh xe oâm ñöa ñi baõi bieån du lòch Myõ Kheâ, ñoøi xem cho ñöôïc cua Huyønh Ñeá (nöûa cua nöûa toâm) raát quyù hieám chæ coù ôû vuøng bieån naøy. Trong quaùn, toâi coøn aên thöû moùn con don (moät loaïi ngheâu/ heán nhoû xíu) naáu canh aên vôùi baùnh traùng (thieät tình toâi khoâng thaáy “haáp daãn” nhö lôøi giôùi thieäu cuûa anh xe oâm!), caù boáng (nhieàu loaïi caù boáng khaùc nhau, chæ coù ñieàu laø hôi nhieàu xöông!), mua theâm maáy bòch khoâ boø (raát ngon!), keïo göông, maïch nha, ñöôøng pheøn ñeå aên doïc ñöôøng. Raát tieác laø toâi khoâng ñeán ñöôïc thaønh coå Chaâu Sa, caên cöù Chu Lai cuõ, nuùi Thieân AÁn. Ngöôøi daân Quaûng Ngaõi raát chòu khoù, coù nghò löïc, aên ñeå maø soáng chöù khoâng hoang phí, bieát lo laéng, caàn kieäm töøng chuùt moät.

Rôøi Quaûng Ngaõi, toâi laïi hoái haû ra Hoäi An. Ñeán “phoá coå” Hoäi An vaøo luùc tröa, toâi voäi ñi boä ra khu “phoá coå”, mua veù xong laø theo chaân anh höôùng daãn vieân du lòch teân Tröông Höõu Trí - moät ngöôøi raát am töôøng veà kieán truùc vaø lòch söû vaên hoùa cuûa Hoäi An maø toâi heát söùc khaâm phuïc trình ñoä hieåu bieát/ kieán thöùc laãn tö caùch cuûa anh (Vieät Nam caàn coù nhöõng höôùng daãn vieân du lòch coù trình ñoä nhö vaäy!). Qua anh Trí, toâi môùi ñöôïc bieát aûnh höôûng lôùn lao cuûa 5 nhoùm lôùn cuûa coäng ñoàng ngöôøi Hoa( Quaûng, Trieàu Chaâu, Phuùc Kieán...) taïi vuøng ñaát naøy, roõ raøng nhaát laø Chuøa Caàu, caùc ñình mieáu, nhaø phoá coå... chöù thöïc ra ngöôøi Nhaät cuõng khoâng coù maáy “di tích” coøn toàn taïi ñeán hoâm nay. Theo chaân anh, toâi ñöôïc gheù vaøo thaêm haàu heát nhöõng di tích chính cuûa phoá coå Hoäi An sau khi aên tröa vôùi moùn cao laâu vaø baùnh xeáp nöôùc troâng ñeïp nhö moät ñoùa hoa trong ngaàn maø chæ ôû Hoäi An môùi coù theå thöôûng thöùc. Taïi nhaø thôø cuûa toäc Traàn, toâi mua “uûng hoä” vaøi caùi boä pyjama baèng luïa cho 3 coâ em gaùi cuûa mình, vaøi pho töông vaø vaøi boä aám taùch traø baèng goã vaø ñaù khaù myõ thuaät vaø coâng phu.Nguû ñeâm taïi khaùch aïn Vónh Höng 2 maø toâi coù caûm töôûng nhö ñang soángtrong moät nhaø troï Trung Hoa nhöng tieác laøm sao khi ñeâm hoâm ñoù khoâng phaûi laø ngaøy raèm ñeå toâi coù theå soáng moät ñeâm vôùi nhöõng ngoïn ñeøn loànglung linh thaép saùng phoá coå Hoäi An chöù khoâng coøn laø aùnh ñeøn ñieän bình thöôøng nöõa! Coù leõ seõ phaûi heïn vôùi Hoäi An moät ñeâm raèm coù traêng saùng treân trôøi vaø nhöõng ngoïn ñeøn loàng thaép saùng tröôùc nhöõng caên nhaø khu phoá coå Hoäi An naøy trong moät töông lai khoâng xa!

Toâi theo xe bus cuûa Sinh Cafeù ñeå ra Ñaø Naúng vaøo luùc saùng sôùm ñeå kòp daïo phoá Ñaø Naúng vaø xem Ñaø Naúng hoâm nay “ñoåi môùi” ra sao. Troï taïi moät khaùch saïn nhoû doïc theo baõi bieån Thanh Bình vaø daïo phoá chôï Ñaø Naúng raát saàm uaát, khang trang vôùi ñöôøng phoá ñang môû roäng, haøng hoùa ñuû loaïi gioáng nhö Saigon, xem chöøng khaù hôn Caàn Thô nhieàu. Toâi theo moät anh baïn ñi vieáng chuøa roài veà taém bieån. Saùng hoâm sau, toâi laïi voäi vaõ ra Non Nöôùc vaø Nguõ Haønh Sôn. Thích nhaát laø nhöõng böùc töôïng ñaù khaéc chaïm coâng phu raát ñeïp töø baøn tay nhöõng ngöôøi thôï ñuïc ñaù vaø ngheä nhaân vuøng naøy.

Toâi laïi leân ñöôøng ra ñeán Hueá vaøo luùc 8 giôø toái, luùc trôøi ñang möa neân tuy Hueá coù theâm nhieàu khu phoá laàu buoân baùn nhoän nhòp saùng tröng aùnh ñeøn nhöng toâi laïi thaáy buoàn ...nguû neân chæ coøn bieát check -in xong laø ñi taém ngay roài leân giöôøng nguû moät giaác tôùi saùng. Tôø môø saùng, toâi ñaõ voäi vaõ ñi boä qua caàu Traøng Tieàn chuïp aûnh roài chaïy ngay ñeán chôï ñoâng Ba, ngöôïc qua Phu Vaên Laâu roài vaøo Thöôïng Töù, ñeán xem hoà Tònh Taâm, vieáng Thaønh Noäi, thueâ xe ñi kim Long, vaøo laêng Minh Maïng thaúng thôùm uy nghi, ñeán laêng Töï Ñöùc qua nhöõng loái ñi quanh co vaøo ñeán hoà sen thô moäng, chaïy ngöôïc laïi laêng Khaûi Ñònh vôùi loái tranghoaøng nöûa Taây nöûa Taøu saëc sôõ vaø xa hoa moät caùch dieâm duùa. Khoâng coøn thôøi giôø ñeå ñi laêng Gia Long, cöõng khoâng coù dòp ngoài ñoø nghe nhaïc treân soâng Höông neân toâi chæ kòp gheù chuøa Linh Muï soi boùng xuoáng doøng soâng Höông löõng lôø. Toâi voäi vaõ ñi ra cöûa bieån Thuaän An vaø sau ñoù laïi ñi ñeán Phaù Tam Giang ñeå chuïp vaøi taám aûnh ôû nhöõng ñòa ñieåm maø toâi muoán gheù qua cho bieát tröôùc khi veà khaùch saïn kòp chuyeán xe bus ñi ra Haø Noäi ngay toái hoâm ñoù.

Xe bus ñöa toâi rôøi “coá ñoâ” Hueá ñeå ra Quaûng Trò vaøo luùc chieàu toái. Ñöôøng khuya vaéng laëng neân toâi khoâng nhìn thaáy ñöôïc “ñaïi loä kinh hoaøng” cuûa muøa heø naêm 1972. Ñeán Beán Haûi vaøo luùc nöûa ñeâm neân toâi chæ kòp nhìn thaáy chieác caàu Hieàn Löông lòch söû vôùi 1 taám bieån kyû nieäm.

Ñöôøng vaøo Quaûng Bình goà gheà vôùi quaù nhieàu oå gaø, oå voi maø anh taøi xeá chaïy raát chaäm vaø caån thaän ñeå khoâng laøm maát giaác nguû cuûa caùc anh chò Taây ba-loâ. Toâi ñònh döøng laïi ñaây ñeå gheù thaêm ñoäng Phong Nha nhöng anh taøi xeá baûo toâi haõy ñôïi muøa heø sang naêm vì luùc naøy möa laém!

Tôø môø saùng, chuùng toâi gheù Vinh ñeå aên saùng. ÔÛ ñaây, chuyeän buoân laäu ñaõ trôû thaønh moät caùch kieám soáng maø chính quyeàn phaûi chaáp nhaän ... “maét nhaém, maét môû” ñeå ngöôøi daân coù theå soáng & toàn taïi! Coù leõ nhôø vaäy maø ngöôøi daân coøn “baùm truï” Ngheä An!

Tröa ñeán Thanh Hoùa. Ñöôøng xaù cuûa tænh cöïc Baéc Trung Vieät naøy vöøa roäng lôùn, nhaø phoáù laïi khang trang, queâ höông cuûa Toång Bí Thö hoï Leâ quaû laø thònh vöôïng hôn caùc tænh maø toâi vöøa ñi qua. Gheù aên mì vaø uoáng moät chai söõa ñaäu naønh, toâi ñöôïc nghe gia ñình ngöôøi chuû quaùn giôùi thieäu quaù toùm taét veà ñaát Thanh Hoùa neân coù leõ kyø sau toâi seõ phaûi caàn ñeán moät anh/ chò höôùng daãn vieân du lòch ñòa phöông.

VII. Mieàn Baéc:

Ñi tôùi Ninh Bình, toâi ñaõ ñaët chaân ñeán mieàn Baéc Vieät Nam nhöng chæ kòp gheù thaêm Hoa Lö cuûa oâng ÑinhTieân Hoaøng trong vaøi giôø ñeå kòp ra ñeán thuû ñoâ Haø Noäi tröôùc khi trôøi toái.

Toâi ñeán Haø Noäi vaøo luùc 5 giôø chieàu neân ñöôøng xaù taáp naäp ngöôøi vaø xe. Anh phuï xeá giôùi thieäu cho chuùng toâi bieát vaøi ñòa ñieåm nhö CoângVieân LeâNin, tröôøng ñaïi hoïc Baùch Khoa, hoà Hoaøn Kieám, chôï Ñoàng Xuaân vaø 36 phoá phöôøng maø khaùch saïn Vaïn Xuaân laø nôi maø toâi seõ nguû troï suoát 3 ngaøy tôùi ñaây naèm ngay chính giöõa! Toâi haùo höùc check - in, taém röûa roài ñi ngay ra bôø hoà. Ngay tröôùc maët toâi laø sinh hoaït cuûa moät Haø Noäi veà ñeâm vôùi 36 phoá phöôøng nhoän nhòp, laø hoà Hoaøn Kieám lung linh aùnh ñeøn, laø moät thuû ñoâ vöøa muoán giöõ nhöõng caùi cuõ nhöng laïi theøm thuoàng muoán coù nhöõng caùi “ñoåi môùi” neân vaãn cöù phaân vaân, löôõng löï tröôùc ngaõ ba ñöôøng giöõa “kinh teá thò tröôøng” vaø “chuû nghóa xaõ hoäi.”

Saùng hoâm sau, toâi ra Haï Long. Qua caàu Long Bieân, nghe anh höôùng daãn vieân du lòch keå veà lòch söû chieác caàu lòch söû naøy môùi thaáy aûnh höôûng cuûa “thöïc daân” vaãn coøn laûng vaûng ñaâu ñaây giöõa loøng Haø Noäi. Ñeâ Yeân Phuï vaãn ñaày daãy nhaø laàu môùi xaây.

Ñeán Haûi Döông môùi thaáy kyõ ngheä baùnh ñaäu xanh ñaõ giuùp thaønh phoá naøy moïc leân nhieàu hôn nhöõng cao oác ñoà soä. Gheù vaøo moät tieäm theâu tranh baèng tay cuûa caùc ngheä nhaân maø ña soá laø treû em taøn taät vaø ñoù cuõng laø traïm döøng chaân aên saùng cuûa ñoaøn du lòch chuùng toâi. Hình nhö ngöôøi ta duøng caùc em taøn taät naøy ñeå keâu goïi loøng töø taâm nhaân ñaïo cuûa du khaùch giuùp ñôõ cho cô sôû saûn xuaát & kinh doanh cuûa hoï chöù khoâng bieá t ñöôïc caùc em coù thaät söï ñöôïc chaêm soùc ñaøng hoaøng töø quyõ phuùc lôïi vaø lôïi nhuaän naøy khoâng?

Tôùi Haï Long ñaõ xeá tröa neân chuùng toâi raát thích böõa aên ngon laønh taïi khaùch saïn ven bieån naøy. Beân kia ñöôøng, doïc theo bôø bieån laø khu du lòch do Singapore ñaàu tö vaø khai thaùc. Chuùng toâi voäi ra beán taøu ñeå kòp chuyeán taøu ra bieån thaêm vònh Haï Long. Taøu roäng raõi, baøn gheá lòch söï, thuûy thuû laùi caån thaän, höôùng daãn vieân am töôøng vaø lòch söï neân caû 8 ngöôøi ñeàu vui thích vôùi chuyeán ñi ra vònh hoâm nay. Bieån eâm, gioù laëng vaø maùt meû, caøng ñeán gaàn caùc ñaûo caøng thaáy queâ höông mình ñeïp quaù! Chuùng toâi ñöôc chæ cho thaáy baõi bieån Titov - moät phi haønh gia Nga ñaõ ñeán taém bieån vôùi oâng Hoà Chí Minh taïi ñaây neân hoï ñaõ laáy teân oâng ta ñaët cho baõi bieån nhoû heïp naøy. Taøu caøng ñeán gaàn ñoäng Thieân Cung, Coång Trôøi vaø hang Keû Goã, toâi caøng thích thuù vôùi caûnh ñeïp thieân hieân quaù ñeïp cuûa caùc hoøn ñaûo moïc leân giöõa vnh Haï long troâng nhö moät böùc tranh thuûy maïc vó ñaïi. caùc hang ñoäng naøy ñöôïc Trung Quoác giuùp ñôõ trong vieäc thaép ñeøn vaø xaây loái ñi saïch seõ hôn nhöng vieäc baûo toàn/ baûo veä coøn khaù nhieàu loûng leûo, sai soùt; nhaát laø vieäc moät soá du khaùch Vieät & ngoaïi kieàu (chuû yeáu laø Hoa & Haøn !) voâ yù thöùc ñaõ vieát teân & veõ hình leân vaùch hang ñoäng moät caùch nhôùp nhuùa, trô treõn. Ñeâm hoâm ñoù, khi daïo maùt treân ñaûo Caùt Baø, toâi ñöôïc nghe nhieàu goùp yù raát cuï theå töø 1 ngöôøi baïn Phaùp, 1 Thuïy Ñieån, 1 Phaàn Lan vaø 1 töø San Francisco veà du lòch, baûo toàn vaø moâi sinh. Hoâm sau, chuùng toâi coù dòp daïo quanh Caùt Baø vaø moät soá ñaûo nhoû, hang ñoäng trong vònh Haï Long tröôùc khi trôû laïi thaønh phoá Haï Long ñeå kòp ñi Haûi Phoøng ra baõi bieån Traø Coå ngay sau côm tröa. Coù leõ ñaây laø baõi bieån cho du khaùch taém vöøa ñeïp, vöøa saïch, vöøa vaéng naèm ôû cöïc Baéc Vieät Nam, saùt bieân giôùi Vieät - Hoa. Toâi ñònh ra Ñoà Sôn nhöng raát tieác laø chuùng toâi phaûi leân ñöôøng veà Haø Noäi.

Toái hoâm ñoù, toâi laïi thueâ moät chieác xe ñaïp daïo quanh bôø hoà Hoaøn Kieám vaø 36 phoá phöôøng Haø Noäi tröôùc khi veà check & göûi mail cho baïn beø ôû Myõ trong 1 quaùn cafeù internet khaù ñoâng caùc baïn treû.

Saùng sôùm hoâm sau, toâi laïi ra chaïy boä quanh bôø hoà, gaëp khaù nhieàu ngöôøi Haø Noäi taäp theå duïc hay xem baùo, troø chuyeän thôøi söï. Khaù nhieàu ngöôøi Haø Noäi cho toâi bieát caûm töôûng cuûa hoï veà chuyeán vieáng thaêm Vieät Nam cuûa vôï choàng vaø con gaùi Toång Thoáng Hoa Kyø, hoûi thaêm toâi veà nöôùc Myõ vaø ñôøi soáng cuûa xaõ hoäi tö baûn. Toâi cuõng coù dòp nhìn thaáy haøng hoùa Trung Quoác traøn ngaäp phoá chôï Haø Noäi, tröôùc khi toâi veà khaùch saïn ñeå tham gia City Tour haàu coù theå thaáy vaø bieát theâm veà thuû ñoâ Vieät Nam hoâm nay. Tour baét ñaàu töø laêng Hoà Chí Minh (ñang söûa chöõa neân khoâng vaøo trong maø chæ ñi ngang qua maët tieàn), nôi soáng vaø laøm vieäc tröôùc ñaây cuûa oâng Hoà, keá ñoù laø chuøa Moät Coät (nhoû xíu nhö moät caùi am nhoû chöù khoâng gioáng nhö söï töôûng töôïng töø beù ñeán nay cuûa toâi veà moät di tích tieâu bieåu cho kieán truùc Vieät Nam!), Vieän Baûo taøng Daân Toäc Hoïc (hình nhö moâ phoûng theo Vieän Baûo taøng Vaên Hoùa Daân Toäc ôû Seoul, Ñaïi Haøn?), chuøa Traán Quoác, hoà Taây, Vaên Mieáu & Quoác Töû Giaùm vôùi Khueâ Vaên Caùc, khaùch saïn Daewoo (nôi Clinton cö nguï trong chuyeán ñi Vieät Nam vöøa qua), v.v... Ñi ngang qua caùc laøng hoa cuõ, nhö Ngoïc Haø, Nhaät Taân, Nghi Taøm, Quaûng Baù... ñaõ khoâng coøn nöõa hay thu heïp daàn dieän tích troàng hoa, thaäm chí coøn coù nôi laø nhöõng quaùn cafeù vôùi nhöõng “boâng hoa bieát noùi “ vaø “khaùch mua hoa” laø daân trong laãn ngoaøi nöôùc! Nghe noùi chôï hoa ôû ñeâ Yeân Phuï ngaøy Teát raát vui nhöng toâi phaûi trôû veà Myõ sôùm neân anh taøi xeá cho toâi ñeán laøng hoa Quaûng An -moät trong nhöõng laøng hoa cung caáp hoa cho ngaøy Teát ôû thuû ñoâ Haø Noäi. treân ñöôøng ñi, anh taøi xeá thao thao noùi cho toâi nghe veà nhöõng di tích vaø ngaøy Hoäi ôû Haø Noäi vaø vuøng phuï caän, nhö goø Ñoáng Ña, ñeàn Huøng, ñeàn Hai Baø Tröng, Hoäi Gioùng, v.v... nghe maø ham! Thuû ñoâ Haø Noäi ñang môû roäng ra ngoaïi oâ. Tröôøng Ñaïi Hoïc kieán truùc naèm treân ñöôøng ñi Haø Taây, caùch Haø Noäi treân 30 caây soá laø nôi ñaøo taïo nhöõng kieán truùc sö vaø chuyeân vieân quy hoaïch cho caû mieàn Baéc. raát tieác laø toâi khoâng coù dòp ñi xem Hoäi ôû chuøa Höông, vieáng chuøa Ñaäu, chuøa Taây phöông, chuøa Thaày ôû ngay Haø Taây vì phaûi thu xeáp ñi leân mieàn nuùi ñeå bieát theâm veà ñôøi soáng ñoàng baøo daân toäc thieåu soá, nhaát laø nhöõng con gaùi Thaùi ñeïp noåi tieáng töø xöa ñeán nay!

Moät coâ ngöôøi Phaùp vaø anh baùc só Myõ ruû toâi thaùp tuøng moät chuyeán ñi leân Cao Baèng vaø Laïng Sôn thay vì ñi Sapa & Laøo Cai nhö döï truø. Toâi chæ coøn 2 ngaøy 1 ñeâm ôû Cao - Laïng nhöng nhôø ñoù toâi môùi bieát theâm chuùt ít veà ñôøi soáng cuûa ñoàng baøo daân toäc thieåu soá vaø chieâm ngöôõng veû ñeïp cuûa caùc coâ gaùi mieàn nuùi. Toâi ñeà nghò vôùi 2 ngöôøi baïn môùi laø seõ coá gaéng ñi Taây Nguyeân (Ban Meâ Thuoäc, Pleiku, Kontum...vaø trôû laïi Ñaø Laït, Blao(Laâm Ñoàng) -nôi maø toâi ñaõ coù moät thôøi gian gaén boù vôùi nhieàu kyû nieäm.

Trôû laïi Haø Noäi vaøo luùc xeá tröa, toâi hoái haû ra taxi ñi ra phi tröôøng Noäi Baøi. So vôùi Taân Sôn Nhaát, Noäi Baøi quaù cuõ kyõ, thöa vaéng, thaûm nhaên nhuùm, phoøng veä sinh (restroom/ WC) khoâng coù ñöôïc 1 mieáng giaáy ñeå lau khoâ hay chuøi tay, haûi quan & coâng an cuõng quan lieâu, haùch dòch vaø ...khoù öa ! Nhaø ga môùi ñang xaây ñeå xöùng ñaùng laø moät phi tröôøng quoác teá cuûa thuû ñoâ Haø Noäi. Trong luùc chôø ñôïi, toâi coù dòp troø chuyeän vôùi moät soá caùc em ñi laøm thueâ cho Ñaøi Loan vaø Ñaïi Haøn vaø 3 ngöôøi laø du khaùch ñeán thaêm baø con ôû Myõ thì toâi môùi coù theå hieåu bieát theâm veà nhöõng suy nghó, hoaøn caûnh cuûa ñoàng baøo toâi ôû mieàn Baéc voán ñaõ soáng döôùi cheá ñoä coäng saûn raát laâu. Nhôø ñoù, toâi caûm thaáy chuyeán ñi Vieät Nam laàn naøy ñaõ cho toâi khaù ñuû nhöõng taøi lieäu boå ích vaø giaù trò veà queâ höông vaø ñoàng baøo

toâi hoâm nay. Xin caùm ôn nhöõng ngöôøi maø toâi tình côø quen bieát trong chuyeán ñi naøy ñaõ giuùp cho toâi hieåu roõ hôn veà Vieät Nam, ñaõ daønh cho toâi nhöõng tình caûm traân troïng vaø thaân thieát nhö ruoät thòt chöù khoâng xem toâi laø moät “Vieät Kieàu” - moät danh xöng maø toâi gheùt thaäm teä khi nghe ngöôøi ta goïi mình nhö vaäy!

Chieác maùy bay cuûa Haøng Khoâng Vieät Nam ñöa toâi rôøi Haø Noäi vaøo luùc 5:35 pm chieàu cuoái naêm 2000, taïm bieät Vieät Nam - queâ höông toâi ñaõ sinh ra vaø lôùn leân ñeå trôû laïi Los Angeles vôùi queâ höông thöù hai cuûa toâi: Hoa Kyø, vôùi thöïc teá laø phaûi “caøy” ñeå traû nôï ñôøi vaø ñeå caùm ôn ñaát nöôùc ñaõ cöu mang vaø giuùp toâi coù ñöôïc cô hoäi soáng coøn vaø thaêng tieán - ñieàu maø tröôùc ñaây ôû Vieät Nam, chính quyeàn coäng saûn ñaõ khöôùc töø heát söùc taøn nhaãn vôùi moät ñöùa “con nguïy” nhö toâi ! Duø sao ñi nöõa, toâi vaãn nhôù Vieät Nam nhö moät noãi nhôù nhaø, toâi vaãn thöông ñoàng baøo Vieät Nam nhö thöông anh chò em ruoät thòt cuûa mình. Maëc keä ai ñoù leân aùn caù nhaân toâi laø coù haønh ñoäng vaø thaùi ñoä “tieáp tay Vieät Coäng,” toâi chæ caàn laøm heát söùc mình cho ñoàng baøo ngheøo khoå cuûa toâi ôû queâ nhaø maø khoâng chuùt tö tö, töï lôïi laø toâi ñaõ ø coù ñöôïc nieàm vui an laïc roài; huoáng hoà laø toâi laïi ñöôïc ñi suoát con ñöôøng caùi quan ñeå tha hoà ngaém nhìn queâ höông toâi hoâm nay thì vui söôùng bieát bao. Giaù nhö nhöõng ngöôøi choáng Coäng quaù khích cöïc ñoan cuõng coù ñöôïc cô hoäi veà thaêm Vieät Nam ñeå nhìn cho roõ ñaát nöôùc vaø ñoàng baøo mình nhö toâi thì chaéc haún laø hoï seõ coù caùi nhìn/ suy nghó vaø haønh ñoäng tích cöïc vaø hieäu quaû hôn laø chæ bieát chöôûi bôùi, chuïp muõ, tranh caõi, boâi nhoï laãn nhau! Toâi cuõng muoán nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo Vieät Nam hoâm nay haõy toû ra thaønh taâm laéng nghe yù kieán cuûa ngöôøi daân vaø löông thieän hôn trong vieäc giaûi toûa thuø haän ñeå ñoaøn keát daân toäc, xaây döïng moät Vieät Nam thaät söï giaøu maïnh, daân chuû, töï do vaø tieán boä. Ngöôøi daân Vieät Nam hoâm nay ñaõ khoâng coøn quaù ngaây thô, khôø daïi ñeå tin vaøo nhöõng thuû ñoaïn chính trò löøa mò, bòp bôïm, nhöõng troø laùu caù vaët theo kieåu quaân phieät hay baêng ñaûng mafia... Moãi beân, duø Quoác Gia hay Coäng Saûn, haõy nhìn veà quyeàn lôïi toái thöôïng cuûa ñaát nöôùc & daân toäc maø thaønh taâm vaø löông thieän hôn 1 chuùt nöõa thì may ra Vieät Nam seõ coù phöôùc lôùn trong thieân nieân kyû môùi! Phaûi chi ai cuõng bieát saùm hoái vaø nhaän traùch nhieäm moät caùch can ñaûm thì Vieät Nam cuûa toâi ñaâu ñeán noãi ñau khoå, ngheøo ñoùi trieàn mieân ? “Con ñöôøng Caùi Quan” seõ coù theâm moät ngöôøi em laø xa loä Tröôøng Sôn nhöng con ñöôøng ñi tôùi töông lai cuûa Vieät Nam döôøng nhö vaãn mòt môø nhö soá phaän cuûa 80 trieäu ñoàng baøo toâi ôû beân nhaø - cho neân hoï cöù muoán ra ñi tìm moät höùa heïn?

VIII. Keát Luaän vaø Ñeà Nghò:

“Ñi Suoát Con ñöôøng Caùi Quan,” moät öôùc voïng maø toâi oâm aáp töø laâu maõi ñeán nay toâi môùi coù theå thöïc hieän ñöôïc. Ñoàng baøo toâi, duø soáng ôû ñaâu, hoï vaãn caàn cuø, lam luõ, chòu khoù ñeå coù ñöôïc mieáng aên, manh aùo, vaãn chòu ñöïng aâm thaàm nhö nhöõng ngöôøi lính chæ bieát cuùc cung tuaân thuû taát caû meänh leänh töø caáp treân, cho duø phaûi ñi vaøo choå cheát, cho duø caáp chæ huy & laõnh ñaïo cuûa hoï heát söùc doát vaø toài !

Toâi chæ mong raèng moät ngaøy naøo ñoù, ñoàng baøo toâi seõ khoâng coøn ngheøo ñoùi, khoå sôû, laïc haäu, khoâng coøn phaân bieät kyø thò vì duø ôû mieån Nam - Trung - Baéc , duø ôû ñoàng baèng - mieàn nuùi & cao nguyeân - duyeân haûi, duø ôû trong nöôùc hay ngoaøi nöôùc, duø laø Quoác Gia hay Coäng Saûn cuõng ñeàu coù chung moät coäi nguoàn lòch söû , soáng chung moät laõnh thoå Vieät Nam, cuõng ñaõ chia seû bieát bao öôùc voïng laãn laàm than thì chuùng ta vaãn caàn bieát thöông yeâu nhau, thoâng caûm vaø tin töôûng laãn nhau ñeå xaây döïng vaø baûo veä queâ höông naøy cuûa chuùng ta - moät “Gia Taøi cuûa Meï” (*) ñeå laïi cho chuùng ta ñaõ quaù nhieàu tang thöông!

Trong chuyeán bay töø Taipei vaøo Saigon, toâi thaät söï khoâng öa noãi nhöõng anh Ñaøi Loan ñeán vôùi queâ toâi nhö laø moät “nhaø thoå” maø muïc ñích chính laø ñeå giaûi quyeát sinh lyù - duø döôùi hình thöùc du lòch(sex tour) hay cöôùi vôï thì cuõng vaäy thoâi. Thöïc teá laø ai ôû Vieät Nam cuõng bieát laø raát ñoâng trong soá nhöõng teân du khaùch töø Ñaøi Loan, Trung quoác, Thaùi Lan, Ñaïi Haøn hay töø caùc nöôùc AÂu Chaâuï ñeán Vieät Nam thay vì Thaùi Lan laø do hoï sôï AIDS/HIV chöù ñaâu phaûi ai trong boïn hoï cuõng ñeàu ñeán Vieät Nam ñeå du lòch hay laøm aên moät caùch löông thieän. Danh döï cuûa Vieät Nam, só dieän cuûa moät daân toäc ñaõ vaø ñang bò nhöõng teân maát daïy naøy chaø ñaïp maø sao chính quyeàn vaø caùc ñoaøn theå (phuï nöõ, thanh nieân...) khoâng coù bieän phaùp haønh chaùnh naøo xöû lyù kieân quyeát hôn vôùi nhöõng toå chöùc sex tour vaø nhöõng cuoäc hoân nhaân nhö vaäy? Vì muoán thoaùt khoûi ngheøo ñoùi, bieát bao coâ gaùi Vieät Nam ñaõ vaø ñang tieáp tuïc laøm nhöõng con thieâu thaân lao vaøo choå cheát, baát chaáp taát caû, maëc keä ruûi ro. Beân caïnh ñoù, phaûi keå ñeán chuyeän moät soá “Vieät kieàu” baát löông cuøng vôùi boïn du khaùch vaø ma coâ töø Ñaøi Loan, Ñaïi Haøn vaø caû AÂu Chaâu ñang bieán Saigon vaø Vieät Nam trôû thaønh moät Bangkok thöù hai vôùi nhieàu hình thöùc löôøng gaït caùc coâ gaùi nheï daï, tham tieàn, muoán ñi ra nöôùc ngoaøi ñeå roài trôû thaønh nhöõng naïn nhaân ñaùng thöông cuûa boïn maõi daâm, buoân gaùi, hoân nhaân traù hình hay toå chöùc kinh doanh theo kieåu sex tour . Khoâng hieåu taïi sao Ñaûng CSVieät Nam vaø Nhaø Nöôùc, nhaát laø Coâng An, Hoäi Phuï Nöõ, Ñoaøn Thanh Nieân CS Vieät Nam laïi coù theå chaáp nhaän nhöõng teä naïn naøy ngaøy caøng lan roäng? Khoâng leõ hoï khoâng coù bieän phaùp naøo ngaên chaän, ngay caû vieäc giaùo duïc quaàn chuùng? “Ngheøo cho saïch, raùch cho thôm” - caâu noùi naøy hình nhö ñaõ loãi thôøi taïi Vieät Nam khi maø dollars ñang khieán caùc coâ gaùi Vieät Nam voán hieàn haäu, neát na trôû thaønh nhöõng con thieâu thaân maát haún lyù trí vaø ñaïo ñöùc ! Vì vaäy maø hoâm nay, toâi cuõng xin ñöôïc noùi vôùi nhöõng “Vieät Kieàu” trôû veà Vieät Nam ñeå höôûng thu moät ñieàuï: Neáu trôû veà Vieät Nam baèng moät taám loøng vôùi gia ñình & queâ höông thì haõy veà vaø Vieät Nam saún saøng hoan nghinh nhöng ñeán vôùi Vieät Nam ñeå “höôûng thuï”, hay duï doã, löøa gaït chính ñoàng baøo ruoät thòt cuûa mình, thaäm chí vôùi nhöõng ngöôøi con gaùi ñaùng tuoåi con chaùu mình thì ñoù laø 1 toäi aùc khoù coù theå naøo vay maø khoâng phaûi traû, duø ñoù laø chuyeän “aên baùnh, traû tieàn”! Toâi mong ñöôïc thaáy haønh ñoäng töø phía chính quyeàn, khoâng hy voïng gì töø phía caùc doaøn theå hay caùc bieän phaùp giaùo duïc vì baùo chí beân nhaø ñaõ leân tieáng quaù nhieàu roài maø ...chính quyeàn khoâng theå coù thaùi ñoä “ai ngu thì cheát, maëc ai” ñöôïc nöõa! Cha meï thaáy con hö maø laøm ngô thì ñoù laø moät toäi aùc khoâng theå tha thöù, huoáng hoà Ñaûng CSVieät Namvaø Nhaø nöôùc ñang laø laõnh ñaïo thì traùch nhieäm giaûi quyeát 2 vaán ñeà (maõi daâm & ma tuùy) naøy hoaøn toaøn thuoäc veà Ñaûng CS & Nhaø Nöôùc Vieät Nam, neáu dung döôõng thì ñoù seõ laø moät troïng toäi maø caû daân toäc vaø lòch söû seõ khoâng theå naøo tha thöù. Quoác Hoäi Vieät Nam seõ phaûi ñaët 2 vaán ñeà naøy tröôùc cô quan Haønh phaùp & Tö Phaùp nhö laø nhöõng vaán ñeà böùc xuùc nhaát - beân caïnh nhöõng vaán ñeà kinh teá, moâi tröôøng, quoác phoøng. Taïi sao cöù phaûi lo sôï caùi goïi laø “boùng ma” cuûa “dieãn bieán hoøa bình,” trong khi thöïc teá coù 2 vaán ñeà (maõi daâm & ma tuùy) hoaønh haønh döõ doäi vaø ñang phaù naùt xaõ hoäi, huûy hoaïi tuoåi treû Vieät Nam thì Ñaûng & Nhaø nöôùc laïi chöa kieân quyeát tröøng trò, ngaên caám? Coù phaûi Ñaûng & Nhaø nöôùc coá tình dung döôõng? hay coù moät soá caùn boä quyeàn löïc naøo ñoù ñang duøng 2 loaïi “vuõ khí “ (ma tuùy & maõi daâm) ñoù laøm bieän phaùp kinh taøi baát chính nhaèm thu lôïi nhuaän maø baát chaáp taát caû, keå caû loaïi toäi aùc taùng taän löông taâm nhaát? Toâi khoâng muoán tin ñoù laø söï thaät, neáu nhö hoï coøn bieát hoï laø ngöôøi Vieät Nam. Saigon khoâng theå laø Bangkok thöù 2 vaø con gaùi Vieät Nam khoâng theå “laøm ñó” khaép moïi phöông trôøi nhö vaäy ñöôïc. Toâi raát mong ñöôïc leân tieáng keâu goïi ngöôøi Vieät Nam trong nöôùc vaø khaép theá giôùi haõy tieáp tay ngaên chaän 2 thaûm hoïa ñang phaùt trieån döõ doäi taïi Vieät Nam ñeå tuoåi treû vaø töông lai Vieät Nam cuûa chuùng ta khoâng bò huûy hoaïi trong söï im laëng cuûa caû moät daân toäc. Taïi thaønh phoá/ thò traán thì ai cuõng coù theå thaáy nhaø laàu vaø phoá môùi moïc leân nhieàu hôn nhöng ra ngoaïi oâ moät chuùt laø seõ thaáy ngöôøi daân coøn ngheøo laém, baùm víu maûnh vöôøn vôùi thu hoaïch raát... “beøo” vaø baáp beânh! “Phoàn vinh giaû taïo” laø moät thöïc teá hieän nay taïi Vieät Nam, söï cheânh leäch giaøu - ngheøo ngaøy caøng lôùn, tham nhuõng vaø baát löông ñaõ trôû thaønh nhöõng toå chöùc quy moâ chaët cheõ vaø theá löïc haún hoi trong khi ña soá giôùi treû laïi khao khaùt ñi ra nöôùc ngoaøi nhö laø moät loái thoaùt duy nhaát; coøn ña soá ngöôøi daân chæ bieát chaïy töøng böõa aên laø ñuû meät roài thì hoï cuõng chaúng coøn quan taâm gì ñeán chuyeän quoác gia - daân toäc!

Nguyeãn Ñaït (12/ 2000)